تاب نخ میزان پیچشی است که با هدف افزایش چسبندگی الیاف منقطع (استیپل – staple) و یا نزدیک‌کردن رشته‌های یکسره (فیلامنت – filament) در نخ ایجاد می‌شود. اعمال تاب در نخ باعث انسجام الیاف و ایجاد استحکام کافی برای نخ می‌شود. همچنین این ویژگی باعث ایجاد جلوه‌های مختلفی در محصول و پارچه نهایی می‌شود. این مشخصه به صورت تعداد دور در واحد طول (متر یا اینچ) بیان می‌شود.
تاثیر بر استحکام نخ:
- نخ الیاف منقطع (استیپل – staple) یا ریسیده شده: اعمال تاب از ارکان اصلی در فرآیند ریسندگی نخ‌های ریسیده شده می‌باشد و باعث می‌شود الیاف منقطع در یک رشته در امتداد یکدیگر نخ را تشکیل دهند. اعمال تاب در این نخ برای افزایش انسجام الیاف در ساختمان آن است. با افزایش میزان آن الیاف بیشتری در امتداد محور نخ قرار گرفته و از این طریق به افزایش استحکام نخ کمک می‌کند. اما با افزایش میزان آن از میزان بهینه زاویه الیاف در ساختار نخ با محور نخ افزایش پیدا کرده و باعث کاهش استحکام نخ می‌شود. همچنین افزایش این میزان بهینه ممکن است باعث شکستن و خرد شدن الیاف شده و در نتیجه باعث کاهش استحکام نخ شود. میزان بهینه معمولا به طول متوسط الیاف، نمره نخ و شرایط تولید بستگی دارد. شکل 1 رابطه تاب با استحکام نخ را نشان می‌دهد.
- نخ‌های رشته‌ای یکسره (فیلامنت – filament): در مورد نخ‌های فیلامنتی، برای نگه داشتن فیلامنت‌ها در کنار هم به مقدار کمی‌پیچ و تاب نیاز است. به دلیل اینکه فیلامنت‌ها بیشتر از الیاف کوتاه و منقطع در ساختمان نخ قرار می‌گیرند، تاب کمتری برای ایجاد استحکام در نخ‌های فیلامنتی نیاز است. افزایش تاب از میزان بهینه باعث کاهش استحکام نخ فیلامنت می‌شود. تاثیر افزایش تاب بر روی نخ فیلامنتی در شکل 2 نشان داده شده است.
شکل 1 شکل 2
تاثیر بر خواص و پارچه:
از جمله ویژگی‌های متاثر از میزان تاب در نخ و پارچه حاصل از آن می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- زیردست
- جذب و دفع رطوبت
- خواص پوشانندگی
- جلوه‌های زیبایی شناختی
- نفوذ پذیری هوا
- درخشندگی
جهت تاب
در دو جهت (مطابق شکل 3) اعمال می‌شود:
- جهت ساعتگرد یا جهت S یا جهت راست: زمانی که این نخ به صورت عمودی قرار گیرد، جهت پیچش نخ حرف S را مشخص می‌کند.
- خلاف جهت عقربه‌های ساعت یا جهت Z یا جهت چپ: زمانی که این نخ به صورت عمودی قرار گیرد، جهت پیچش نخ حرف Z را مشخص می‌کند.
شکل 3
تاب بیشتر نخ‌های تک لا در جهت Z اعمال می‌شود. ولی به صورت کلی در نخ‌های تک لا جهت آن بر خواص نخ تاثیرگذار نیست. اما در صورت تشکیل نخ‌های دو یا چند لا جهت تاب نخ‌هایی که با یکدیگر ترکیب می‌شوند، برای اطمینان از درگیری و چسبندگی کامل نخ‌ها و ایجاد استحکام لازم در جهت عکس تابانده می‌شوند.
کاربردها:
مقدار این ویژگی روی خواص انعطاف پذیری و استحکام آن تاثیر گذار است. نخ با تاب زیاد (در حد بهینه) نخ سخت‌تری است در حالیکه نخ با تاب کمتر انعطاف پذیری بیشتری دارد. نخ‌های مورد استفاده در تار پارچه‌های تاری پودی نسبت به نخ پود تاب بیشتری لازم دارند. از جمله کاربرد نخ تابیده می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- پارچه‌های کرپ که نخ آن‌ها دارای حداکثر میزان تاب هستند.
- پارچه‌های پوپلین متشکل از نخ‌های دولا که در آن نخ‌های تک لا به صورت Z تابیده و سپس در جهت S دو لا شده‌اند.
- نخ‌های خیاطی 3 لا که در آن نخ‌های تک لا ابتدا در جهت Z تابیده و سپس در جهت S تابیده شده‌اند.
- پارچه‌های با سطح صاف که نخ آن‌ها در محدوده‌ی بهینه تابانده شده است. این مورد باعث می‌شود که نخ‌ها در پارچه ضمن داشتن استحکام مناسب، سطح نرم و صافی ایجاد کنند.
ثبت ديدگاه