مقاومت سایشی یکی از موارد کیفی منسوجات است که برای مصرف کننده بخصوص در زمینه پوشاک بسیار حایز اهمیت است. مقاومت سایشی نخ عبارت از مقاومت الیاف یا فیلامنت‌های آن در برابر مالش و تماس با همدیگر یا سطوح مختلف است. دوام و استحکام نخ و پارچه یا منسوج حاصل از آن تا حد زیادی وابسته مقاومت سایشی نخ است. الیاف و فیلامنت‌های با مقاومت سایشی پایین، ضعیف و خرد شده و باعث سایش و ضعیف شدن نخ می‌شوند و در نهایت نشانه‌های سایش را در پارچه ایجاد می‌نمایند. علاوه بر این هنگام انجام فرآیند بافندگی، نخ با سایر سرنخ‌های پارچه، سوزن‌های بافندگی (در بافندگی حلقوی)، راهنماهای شانه بافندگی و ورد (در بافندگی تاری پودی) و سایر سطوح ماشین در تماس است و مقاومت سایشی پایین آن می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در فرآیند بافندگی شود.
نخ و پارچه در معرض سه نوع سایش قرار دارند:
- سایش به سطوح صاف (از طریق سایش پارچه به یک سطح صاف)
- سایش در نتیجه خم شدن یا تا شدن (مانند قسمت آرنج، زانو و .. در لباس)
- سایش در لبه (مانند سایش در قسمت یقه یا سر آستین لباس)
عوامل موثر بر سایش منسوجات:
اولین ویژگی موثر در مقاومت سایشی منسوجات جنس آن است. بعضی از الیاف و فیلامنت‌ها مقاومت بیشتری در برابر سایش از خود نشان می‌دهند. برای مثال پلی استر و نایلون مقاومت سایشی بالایی دارند، پنبه و ویسکوز مرطوب مقاومت سایشی متوسطی دارند و ویسکوز و استات کمترین مقاومت سایشی را دارند.
از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در مقاومت سایشی، ویژگی‌های نخ است. با افزایش نمره نخ در سیستم مستقیم و افزایش تاب مقاومت سایشی آن افزایش می‌یابد. در نخ‌هایی با نایکنواختی جرمی‌زیاد، تاب از نقاط ضخیم به نقاط نازك منتقل می‌گردد. این انتقال تاب ممكن است موجب كاهش مقاومت سایشی نخ گردد.
(برای آشنایی با نمره گذاری نخ به مقاله نمره نخ مراجعه نمایید)
(برای آشنایی با نایکنوختی جرمی‌نخ کلیک نمایید)
همچنین طرح بافت و تراکم پارچه بر مقاومت سایشی آن تاثیر می‌گذارد. برای مثال طرح بافت ساتن به راحتی خم می‌شود و فلوت‌های بلند نخ در آن باعث افزایش احتمال سایش پارچه می‌شود. با افزایش تراکم پارچه نخ‌های بیشتری برای جذب نیروی سایش وجود دارد و مقاومت سایشی پارچه را افزایش می‌دهد. افزایش مقاومت سایشی پارچه قابلیت استفاده از آن را افزایش می‌دهد و کاهش مقاومت سایشی موجب ایجاد پرز روی سطح و فرسایش پارچه می‌گردد.
علاوه بر خصوصیات نخ و پارچه، انواع تکمیل انجام شده روی آن‌ها بر مقاومت سایشی موثر است. فرآیندهای تکمیلی که خصوصیات اصطکاکی سطح را تغیر می‌دهند بر مقاومت سایشی اثر گذار بوده و با توجه به مواد تکمیلی به کار گرفته موجب افزایش یا کاهش مقاومت سایشی نخ و پارچه می‌شود.
آزمایش سایش منسوجات:
آزمایش تعیین مقاومت سایشی نخ معمولا بعد از آهارزنی نخ و قبل از بافندگی انجام می‌شود. روش‌های گوناگونی برای آزمایش سایش نخ و پارچه وجود دارد که مطابق با استانداردهای مختلفی (از جمله استاندارد ASTM) هستند. عوامل مختلفی مانند نوع سایش دهنده، سرعت اعمال سایش در نمونه، فشار بین سایش دهنده و نمونه و جهت ایجاد سایش در نمونه در آزمایش سایش موثرند. ارزیابی نمونه با یکی از روش‌های زیر انجام می‌شود:
- مقایسه چشمی‌نمونه آزمایش شده با نمونه‌های مرجع برای تعیین میزان سایش به وجود آمده
- محاسبه زمان یا تعداد دور سایش دهنده به ازای ایجاد سوراخ در پارچه در حال آزمایش
- محاسبه زمان یا تعداد دور سایش دهنده به ازای تغییرات ظاهری در پارچه مانند تغییر رنگ، پارگی یک نخ ، کاهش ضخامت پارچه و …
ثبت ديدگاه