ویژگی‌ها و خصوصیات کیفی نخ

در این مقاله به آشنایی و بررسی ویژگی‌ها و خصوصیات کیفی نخ می‌پردازیم. انواع نخ‌ها و روش تولید آن عبارتند از:

تعدادی الیاف کوتاه به هم تابیده شده (نخ ریسیده شده)
تعدادی رشته بلند (فیلامنت) بدون پیچ و تاب در کنار هم قرار گرفته‌اند (نخ چند فیلامنتی با تاب صفر یا صفر تاب)
تعدادی رشته بلند (فیلامنت) در کنار هم قرار گرفته‌اند با تعداد تاب مشخص و معین (نخ چند فیلامنتی تابیده)
یک رشته بلند (فیلامنت) منفرد و بدون تاب (نخ مونوفیلامنت یا نخ تک فیلامنت)

مشخصات نخ و پارامترهای کیفیت:

در عمل، نخ‌ها را با مشخصات زیادی با توجه به عملکرد نهایی آن می‌توان توصیف کرد. این مشخصات شامل جنس نخ، ظرافت یا نمره نخ، تعداد تاب در واحد طول، یکنواختی جرمی‌نخ، پارامترهای فیزیکی و مکانیکی مانند استحکام، ازدیاد طول و بازگشت پذیری، میزان پرز نخ، مقاومت در برابر سایش، زیردست و زبری، تعداد الیاف یا فیلامنت‌ها در سطح مقطع نخ، میزان روغن ریسندگی موجود در نخ می‌باشد. همچنیندر شرایط مختلف ممکن است آزمایش‌های دیگری نیز برای کنترل کیفیت نخ انجام شود. در ادامه به بررسی برخی از خصوصیات کیفی نخ اشاره می‌شود.

جنس نخ:

جنس نخ از ویژگی‌های اولیه آن است. به صورت کلی نخ‌ها در انواع طبیعی (مانند پنبه، ویسکوز، جوت، کنف، پشم و ابریشم)، مصنوعی (مانند پلی استر، نایلون، اکریلیک و پلی پروپیلن) و ترکیب طبیعی و مصنوعی تولید می‌شوند. برای تعیین جنس نخ از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. از جمله این روش‌ها می‌توان به سوزندان نخ یا حل کردن آن در حلال مناسب اشاره نمود.

ظرافت یا نمره نخ:

از دیگر ویژگی‌های مهم نخ ظرافت یا نمره آن است که به روش مستقیم (جرم در واحد طول) یا غیر مستقیم (طول در واحد جرم) بیان می‌شود. برای مطالعه کامل این مبحث به مقاله ظرافت نخ مراجعه نمایید.

بررسی ظاهری نخ:

این موارد بیشتر برای نخ‌های راستیپل حائز اهمیت است. برای مثال:

نپ (nep): دسته‌ای از الیاف که در هم گره خورده‌اند.
نقاط ضخیم و نازک (thin and thick places): نقاط ضخیم عیوب نخ هستند که با قطر بیشتر (بیشتر از 50 درصد) از بخش‌های مجاور مشخص می‌شوند و طول آن به 6 میلی متر می‌رسد. نقاط نازک عیوبی از نخ هستند که قطر آن کمتر از (کمتر از 50 درصد) قطر نقاط مجاور و به هر طولی است. این نقاط بیشتر ناشی از کشش ضعیف یا نامناسب الیاف در طول نخ تشکیل می‌شود.
پرز نخ (Hairiness): ویژگی است که میزان، طول و حلقه‌های الیاف بیرون زده از بدنه نخ را نشان می‌دهد. بسته به نوع استفاده نهایی یک ویژگی مطلوب و یا نامطلوب است.

نایکنواختی جرمی‌نخ:

این ویژگی با تعیین تغییر ضخامت در طول نخ مشخص می‌گردد. برای مطالعه بیشتر در خصوص این ویژگی، روش اندازه گیری و علت‌های بروز آن به مقاله نایکنواختی جرمی‌نخ مراجعه نمایید.

شمارش تعداد فیلامنت‌های نخ:

این آزمایش برای نخ‌های فیلامنتی انجام می‌شود که در آن با استفاده از صفحه راهنمای مناسب و در شرایط نورپردازی مناسب تعداد فیلامنت‌ها شمارش می‌شود.

استحکام نخ:

این ویژگی از جمله خصوصیات مکانیکی بسیار مهم آن در ادامه فرآیند تولید نخ، فرآیند تولید پارچه و محصول نهایی است که برخی از خصوصیات مکانیکی دیگر نخ از جمله مدول کشسانی و میزان ازدیاد طول نیز با این ویژگی به صورت همزمان بررسی می‌گردد. برای مطالعه بیشتر به مقاله استحکام نخ مراجعه نمایید.

تاب نخ:

اندازه گیری تاب موجود در نخ‌های تاب دار بسیار مهم است. تاب نخ از جمله موارد تاثیر گذار در خصوصیات دیگر از جمله استحکام و زیردست آن می‌باشد. در اندازه‌گیری این ویژگی باید ابتدا جهت تاب موجود در نخ را مشخص نمود. به این منظور بایستی یک سر نخ را ثابت نگه داشت و سر دیگر آن را در جهت باز کردن تاب نخ چرخاند. از هر جهتی که تاب نخ باز شود، تاب نخ در خلاف جهت آن بوده است. به صورت کلی تاب در جهت چپ را z و تاب در جهت راست s ‌نامیده می‌شود. بعد از مشخص شدن جهت تاب، تعداد تاب‌های نخ تا باز شدن کامل آن در دستگاه تاب سنج ثبت می‌گردد که نشان دهنده تاب در واحد طول (تاب در متر یا تاب در اینچ) نخ است.